Metoda Dyna – Lingua

Metoda Dyna-Lingua M.S. to system sposobów oddziaływania, których nadrzędnym celem jest zaktywizowanie psychiki człowieka poddanego terapii do uczenia się, pokonywania przeszkód i zdobywania nowych kompetencji.

Stosowana jest wobec dzieci z różnymi zaburzeniami rozwoju mowy i funkcji poznawczych: dzieci autystycznych, o opóźnionym rozwoju intelektualnym (m.in na tle zespołu Downa), dzieci z zaburzeniami o charakterze dysfazji sensorycznej i motorycznej oraz wobec dorosłych afatyków.

Należy do metod tzw. niespecyficznych, uniwersalnych co oznacza, że nie ogranicza się do jednego typu zaburzenia.

Głównym założeniem metody jest świadome i planowe wykorzystanie mechanizmów uczenia się, gdyż w przypadkach patologii rozwojowej nie można liczyć na naturalne dojrzewanie struktur poznawczych, spontaniczny rozwój funkcji językowych oraz intelektualnych. Psychostymulacja to kompleksowe działania, których celem jest aktywizacja naturalnych tendencji rozwojowych człowieka oraz tych mechanizmów psychicznych, od których zależy rozwój funkcji psychicznych.

Autorami metody Dyna-Lingua M.S. (dawna nazwa: psychostymulacyjna metoda kształtowania i rozwoju mowy oraz myślenia) są logopeda dr hab.prof.UWr. Małgorzata Młynarska i psycholog Tomasz Smereka

W metodzie tej możemy wyróżnić dwa wątki : logopedyczny i psychologiczny

Wątek logopedyczny

Podstawową rolę odgrywa spontaniczna aktywność słowna (SAS), która jest efektem motywacji do komunikowania się z ludźmi, co jest istotne w pracy z dziećmi autystycznymi oraz z afatykami.

Dziecko z zaburzeniami mowy nie może porozumiewać się z otoczeniem, co wywołuje napięcie psychiczne, które prowadzi do wtórnych zaburzeń funkcjonalnych

Terapeuta zmierza do wzbudzenia SAS poprzez trzy główne typy działań:

1. Działania zmniejszające ograniczenia w zakresie SAS

Techniki

– relaks /aktywne działanie na ciało dziecka tak, aby doprowadzić do

rozluźnienia mięśni kończyn i tułowia/

– ćwiczenia energetyzujące / oparte są na schematach zachowań zwierząt lub czynności człowieka. Celem ich jest przywrócenie naturalnego, prawidłowego przepływu energii w ciele dziecka z zaburzeniami mowy/

– ćwiczenia oddechowo-głosowe / których celem jest naturalny oddech, przy którym mówienie nie jest męczące/

– ćwiczenia rozwibrowujące

2. Działania wspierające motywację do mówienia

– zalewanie mową

– sytuacje parateatralne /mające na celu aktywizację wyobraźni uczestników oraz stanowiące formę treningu nowych zachowań/

– inspiracje plastyczne, dźwiękowe, głosowe, ruchowe / których celem jest

wywołanie lub wzmocnienie skojarzeń słowno-zmysłowych /

3. Działania ułatwiające mówienie

Techniki

• rytmogesty /są to płynne obszerne ruchy rąk, towarzyszące mówieniu i stanowiące ruchowe wsparcie wypowiedzi wyrazowych/
• kreacje ruchowe/ stanowią wsparcie dla struktury dźwiękowej zdań/
• techniki autoekspresyjne
• swoiste ćwiczenia artykulacyjne  

Po uzyskaniu w/w efektu stosuje się odpowiednie procedury rozwijania mowy, przede wszystkim w jej aspekcie komunikacyjnym.

4. Działania rozwijające strukturę języka

Do nich należą techniki pracy nad rozwojem struktur zdaniowych oraz form komunikacji językowej / dialogu, rozmowy, opowiadania/.

Aspekt poznawczy mowy jest rozwijany głównie w wątku psychologicznym. Według zasad metody Dyna-Lingua M.S. w pracy nad mową bierze się pod uwagę dwa jej aspekty, tzw. mowę impresyjną (rozumienie przekazu słownego) i mowę ekspresyjną (mówienie). W związku z tym u dzieci, które nie mówią, terapeuci rozwijają mowę impresyjną, czyli rozumienie przekazu słownego.

Wątek psychologiczny

W metodzie Dyna-Lingua M.S. myślenie traktowane jest jak umiejętność rozwiązywania problemów. Umiejętność ta ma dwa aspekty: specyficzny i uniwersalny.

Aspekt specyficzny wiąże się z konkretnymi umiejętnościami oraz wiedzą na temat tego obszaru rzeczywistości, którego dotyczy problem. Z kolei aspekt uniwersalny rozwiązywania problemów dotyczy wykorzystania zdobytych umiejętności myślowych w rozwiązywaniu nowych problemów.

Zadaniem psychologa pracującego tą metodą jest więc rozwijanie i utrwalanie w dziecku nawyku myślenia.

Podział celów stosowanych w indywidualnych programach terapii:

• cele emocjonalne / opisują stany emocjonalne , jakie terapeuta chce uzyskać u dziecka lub procesy emocjonalne, które chce wywołać /
• cele motywacyjne / opisują procesy lub trwałe wzorce motywacyjne, które terapeuta chce wywołać, nauczyć/
• behawioralne / opisują zachowania, których terapeuta chce nauczyć /
• cele intelektualne / opisują sprawności i umiejętności związane z myśleniem lub cechy procesu myślenia /  

Sposoby działania w ramach w/w celów uporządkowane zostały w następujących kategoriach:

• bodźce emocjonalne / słowne i niewerbalne, których celem jest wywołanie dobrego nastroju i pozytywnych emocji/
• praca z ciałem / podstawowa technika to relaks psychostymulacyjny oraz ćwiczenia ruchowe, energetyzujące i bliski kontakt fizyczny/
• techniki behawioralne / nauczanie określonych zachowań o różnym stopniu złożoności/
• aranżacja sytuacji terapeutycznych /manipulowanie przez terapeutę różnymi czynnikami sytuacyjnymi – zabawa, sytuacje problemowe/
• rodzaje sytuacji zadaniowych / opisuje rodzaj czynności wykonywanych przez dziecko w czasie sesji, związanych z określonymi problemami. Uszczegółowienie kategorii poprzedniej/
• techniki komunikacyjne /stanowią wsparcie dla rozwiązywania problemów przez dziecko/
• strategie edukacyjne / np. wspólne rozwiązywanie problemów/